Οι θιασώτες της σκληρής γραμμής στο Κυπριακό δεν είναι καινούργιο φαινόμενο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία του τόπου μας. Υπήρχαν διαχρονικά τόσον εντός Κύπρου όσο και εκτός, στην Ελλάδα. Ευδοκιμούν στο ελλαδικό πολιτικό στερέωμα αλλά και στο διπλωματικό σώμα της χώρας δεκαετίες τώρα. Και συχνά πυκνά αξιοποιούνται και από τους εγχώριους ανυποχώρητους στο Κυπριακό, κυρίως από πολιτικά κόμματα και λοιπούς παράγοντες, των προκαθημένων της Εκκλησίας μας μη εξαιρουμένων, όλων ανεξαιρέτως στη μετά Μακάριο εποχή.
Ο πρώτος διδάξας αυτής της σχολής σκέψης ήταν βεβαίως ο πρέσβης Μιχάλης Δούντας, αμέσως μετά το 1974. Αν ανατρέξουμε βέβαια και στο πιο μακρινό παρελθόν, θα δούμε ότι την πρώτη σπορά του πατριωτικού μαξιμαλισμού φύτεψε ο Αλέξης Κύρου, κυπριακής καταγωγής, αντιπρόσωπος της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη, γενικός διευθυντής του ΥΠΕΞ της Ελλάδας τον καιρό του αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-1959, για να θυμηθούμε μερικές από τις θέσεις που κατείχε. Με προτροπή του Αλέξη Κύρου, ο Μακάριος και οι συν αυτώ, απέρριπταν κάθε πρόταση των Βρετανών για το Κυπριακό ζήτημα, η οποία δεν οδηγούσε στην ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Οι παλιοί και ο new entry
Ο ελλαδικός πατριωτικός μαξιμαλισμός και η σκληρή γραμμή στο Κυπριακό εκπορεύονται από πολιτικές σκοπιμότητες και αντιπαλότητες στον εσωτερικό πολιτικό στίβο της μητροπολιτικής Ελλάδας. Βέβαια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο υπάρχει το ακροατήριο που τείνει ευήκοον ους στις πατριωτικές κορώνες. Και όχι μόνο τείνει ευήκοον ους, δεν χάνει αφορμή και ευκαιρία να αναλύσει αυτή την πολιτική γραμμή στους Κύπριους όποτε υπάρχει μια αμυδρή ελπίδα πως κάτι μπορεί να κινηθεί στο Κυπριακό.
Ο πιο συχνός εξ Αθηνών πλασιέ της σκληρής γραμμής στο Κυπριακό τις τελευταίες δεκαετίες είναι ο Αντώνης Σαμαράς. Αξιοποιείται και αξιοποιεί και πολιτικούς σχηματισμούς αλλά και μιντιακά συγκροτήματα της Κύπρου. Ανάλογος θιασώτης-επισκέπτης διατέλεσε και ο Προκοπής Παυλόπουλος, κυρίως προτού ανέλθει στην προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά και σήμερα που δεν κατέχει το ύψιστο αυτό πολιτειακό αξίωμα. Ωστόσο, δεύτερος σε συχνότητα συμμετοχών στο σκληροπυρηνικό team της Ελλάδας, θα πρέπει να καταγραφεί ο Άγγελος Συρίγος, πανεπιστημιακός και νεοδημοκράτης βουλευτής. Βήμα του παραχωρούν συχνά τόσο η Εκκλησία όσο και πολιτικά κόμματα, πρωτίστως το ΔΗΚΟ.
Μετά το Μοντ Πελεράν στη χορεία των θιασωτών της σκληρής γραμμής στο Κυπριακό θα πρέπει να περιληφθεί ως new entry και ο Νίκος Κοτζιάς, ΥΠΕΞ στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Ο τελευταίος απέκτησε ιδιαίτερη δημοφιλία ανάμεσα στο εγχώριο μέτωπο της σκληρής γραμμής μετά το τελευταίο ναυάγιο των συνομιλιών στο Κυπριακό. Το οποίο ναυάγιο για άλλους του χρεώνεται αλλά για άλλους του πιστώνεται.
Ερωτήματα
Τα ερωτήματα είναι πολλά. Πρώτον, γιατί με κάθε αφορμή ή ευκαιρία, ή αν δεν υπάρχει αυτή εφευρίσκεται, πρέπει να μας… κατεβούν από το Κολωνάκι οι εξ Ελλάδος θιασώτες της στασιμότητας στο Κυπριακό; Αυτοί που θα μας κουνήσουν το δάκτυλο για να μας πουν το απόλυτο τίποτα σε αυτό για το οποίο δεκαετίες τώρα, διεξάγεται ένας διάλογος υπό τα Ηνωμένα Έθνη; Στην προοπτική, δηλαδή, της λύσης και της επανένωσης. Και τι προτείνουν, πέραν του «μην δεχθείτε τη λύση; Γιατί δεν θα διασφαλίζει την ελληνικότητα του νησιού… Θα γίνουν οι Έλληνες Κύπριοι συνέταιροι με τους Τούρκους…» και άλλα τέτοια και παρόμοια.
Δεύτερο ερώτημα, ποιοι τους καλούν; Μα αυτοί που έχουν την ταμπέλα του πατριωτικού μαγαζιού, της Εκκλησίας περιλαμβανομένης, γιατί ως γνωστόν, όλοι οι υπόλοιποι είναι ριψάσπιδες. Είναι έτοιμοι να τα παραδώσουν όλα στον εχθρό, ως…ενδοτικοί που είναι.
Τρίτον, πότε τους καλούν; Μα όποτε υπάρχει μια κινητικότητα μικρή ή μεγάλη στο Κυπριακό. Όποτε πάει να αχνοφέξει, θα έρθουν από την Αθήνα οι μυαλωμένοι για να βάλουν μυαλό σε αυτούς που τους υπολείπεται. Θα τους κουνήσουν το δάκτυλο και θα τους πουν τι κακό θα μας βρει σε περίπτωση λύσης, αλλά πρόταση από μέρους τους καμία. Αρκεί να καλλιεργήσουν στον λαό φοβικά σύνδρομα - πότε για τη βιωσιμότητα της λύσης και άλλοτε για τον αφανισμό του ελληνικού στοιχείου. Και αργότερα, θα έρθουν να επικαλεστούν αυτά τα φοβικά σύνδρομα τα οποία οι ίδιοι καλλιέργησαν για να δηλώσουν δικαιωμένοι.
«Βέβαια η καταψήφιση ενός νέου σχεδίου»
Τι μας είπε, μεταξύ άλλων, ο Άγγελος Συρίγος τον Δεκέμβριο του 2016, σε μνημόσυνο του μ. Τάσσου Παπαδόπουλου; «Θα είναι βαρύ για δεύτερη φορά να καταψηφισθεί ένα σχέδιο λύσεως, όπως είναι βέβαιον ότι θα γίνει. Πρέπει να σταματήσουμε τη διαδικασία πιο πριν» (από ανακοίνωση του ΔΗΚΟ για το μνημόσυνο). Προεξοφλεί την απόρριψη μιας ενδεχόμενης λύσης, και το λέει παραμονές μιας κινητικότητας στο Κυπριακό: Μοντ Πελεράν, Γενεύη, Κραν Μοντανά. Κι όταν σχολιάσεις και πεις πως το έδαφος κάτω από τα πόδια των κατακτητών της πατρίδας μας δεν θα αφαιρεθεί με υψηλές πατριωτικές κορώνες, πατριωτική ρητορεία και συνεχείς διακηρύξεις αρνητισμού για το τι δεν θ’ αποδεχθούμε, τι θα απορρίψουμε και τι με το οποίο δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε ποτέ… Είσαι έτοιμος να δεχθείς την όποια λύση... Και να κάνεις χωριό με τον κατακτητή…
Ο απόλυτος εκφοβισμός
Παραμονές των εξελίξεων στη Νέα Υόρκη με την άτυπη τριμερή, Προκόπης Παυλόπουλος και Αντώνης Σαμαράς «θυμήθηκαν» το Κυπριακό, για να προετοιμάσουν το έδαφος, να καλλιεργήσουν την αμφισβήτηση. Σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, 4 Οκτωβρίου 2024, ο τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας και ακαδημαϊκός Προκόπης Παυλόπουλος, με αφορμή επίσκεψή του στην Κύπρο, μας είπε πως «προφανές δεν μπορεί -ορθότερα δεν είναι επιτρεπτό ν’ αρχίσει οποιαδήποτε συζήτηση για το Κυπριακό ζήτημα, αν προηγουμένως η Τουρκία δεν αφήσει κατά μέρος τέτοιες παράλογες και προκλητικώς μαξιμαλιστικές θέσεις και προτάσεις, πλήρως αντίθετες προς το διεθνές δίκαιο και ιδίως προς το ευρωπαϊκό δίκαιο».
Ο δε Αντώνης Σαμαράς, απαξιωμένος πολιτικά από το κόμμα του, τη Νέα Δημοκρατία, ήρθε στην Κύπρο μέσα του Οκτώβρη, για να μας πει πως «Τα ήρεμα νερά, όταν οδηγούν σε σιωπηλή αποδοχή τετελεσμένων, φέρνουν πάντα τεράστιες φουρτούνες, θέλουμε την Κυπριακή Δημοκρατία αδιαίρετη και ενιαία». Μας είπε ακόμη πως η «Ελλάδα, ως μητέρα πατρίδα και ως εγγυήτρια δύναμη, έχει ευθύνες Μακριά από νέους εμπαιγμούς σε βάρος της Κύπρου ή ‘λύσεις’ άδικες και καταστροφικές, όπως αυτές που ακούγεται ότι ‘μαγειρεύονται’ - εκ παραλλήλου και με το Αιγαίο πλέον και λύσεις συγκαλυμμένης διχοτόμησης. Που θα είναι το επόμενο βήμα της πλήρους τουρκοποίησης». Δημιουργώντας κινδυνολογία και άκρατο εκφοβισμό. Μαγειρεύονται λύσεις, έρχεται συγκεκαλυμμένη διχοτόμηση και καπάκι η τουρκοποίηση. Κι όλα αυτά ενώ στη Νέα Υόρκη ο Γκουτέρες προσπαθούσε να τετραγωνίσει τον κύκλο.
Κι ένας Κοτζιάς από τα παλιά…
Και το γλυκό ήρθε κι έδεσε με τον Νίκο Κοτζιά, προ ημερών. Αυτός, που όπως λέει και ο Πόλυς Πολυβίου, μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας στο Κυπριακό, έβαλε το λιθαράκι του για να σηκωθεί να φύγει από το Μοντ Πελεράν ο Νίκος Αναστασιάδης. «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιθυμούσε να διακοπεί η διάσκεψη και να επιστρέψει στην Κύπρο για περαιτέρω διαβουλεύσεις, ιδιαίτερα με την ελληνική κυβέρνηση, ενόψει ορισμένων πληροφοριών που είχε για τη στάση του τότε Έλληνα υπουργού Εξωτερικών κ. Κοτζιά». (Πολίτης 7.8.2022). Ή κατά τον Τουμάζο Τσιελεπή: «Ήταν συμφωνημένο ότι θα πηγαίναμε σε διάσκεψη αν η διαφορά στο εδαφικό δεν ήταν πέραν του 1%. Που δεν ήταν. Ο κ. Κοτζιάς έλεγε ότι για να πάμε σε διάσκεψη πρέπει να αποχωρήσουν τα στρατεύματα, περίπου ότι πρέπει να λυθεί το Κυπριακό και μετά. Δεν ήταν ρεαλιστικές αυτές οι θέσεις» (ραδιοφωνική εκπομπή «Πρωινή Επιθεώρηση», Πολίτης 107.6, 26/7/22).
Ο πρώην ΥΠΕΞ επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, ήρθε την περασμένη εβδομάδα στην Κύπρο προσκεκλημένος του ΔΗΚΟ Λεμεσού, για να μας πει, ανάμεσα σε πολλά, πως: «Οι ναινάκηδες κάναν λόγο για 'μια ακόμα χαμένη ευκαιρία' (σ.σ Κραν Μοντανά). Η αλήθεια είναι ότι πράγματι το Κραν Μοντανά αποτέλεσε μια ευκαιρία. Όμως εμείς τη δημιουργήσαμε, χάρη στην επίπονη διπλωματική προεργασία μας. Πρόκειται, λοιπόν, περί γελοιότητας, να κατηγορούν εμάς που την εξασφαλίσαμε ότι τάχα δεν την αξιοποιήσαμε, λες και οι ενδοτικοί κατήγοροι είχαν καμιά σχέση με τη δημιουργία της». Σε άλλο σημείο της ομιλίας του, είπε: «Θα έλεγα ότι αυτό που πράγματι συχνά πήγε χαμένο είναι 'η άνευ ανταπόδοσης υποχωρήσεις και παραχωρήσεις'». Έτσι, για να μην διαφύγει κανενός ο λόγος παρουσίας του στην Κύπρο, ειδικά αυτή τη χρονική συγκυρία.
Και κάτι που είπε ο κ. Κοτζιάς και πέρασε ασχολίαστο: Αναφερόμενος στο Κραν Μοντανά είπε πως «στο δείπνο ο ΓΓ του ΟΗΕ ήρθε με ένα κείμενο που έλεγε ότι δεν είναι δυνατόν να διατηρηθεί κράτος μέλος του ΟΗΕ υπό καθεστώς εγγυήσεων και ο κατοχικός στρατός της Τουρκίας πρέπει να αποχωρήσει και το έλεγε ως συμπέρασμα της συνδιάσκεψης. Να είμαι ειλικρινής, ο (Πρόεδρος) Αναστασιάδης, που έκανε την εσωτερική πτυχή και δεν θα αξιολογήσω πώς την έκανε, έδειχνε κάπως έξω από τα νερά του, σαν να μην περίμενε ότι θα υπήρχε μια τέτοια συμφωνία και τέτοια εισήγηση την τελευταία μέρα για τη διεθνή πτυχή του Κυπριακού», συμπλήρωσε.
Η εγγύηση που λέγεται Κοτζιάς
Από τον Νικόλα Παπαδόπουλο: «Δεν θα ξεχάσω όμως ποτέ μια εμπειρία την οποία θέλω να μοιραστώ μαζί σας. Μετέφερα αυτή την ανησυχία μου στον τότε πρέσβη και πρώην διαπραγματευτή του Τάσσου Παπαδόπουλου, Τάσο Τζιωνή, ότι δηλαδή, οδεύουμε είτε σε αδιέξοδο, είτε σε απαράδεκτες υποχωρήσεις που δεν θα γίνουν αποδεκτές από τον λαό μας. Η απάντησή του ήταν άμεση: «μην ανησυχείς. Απλά δες τη χθεσινή ομιλία του Κοτζιά» (ήταν λίγες μέρες πριν το Κραν Μοντανά). Βρήκα την ομιλία στο διαδίκτυο, την έβαλα και την είδα. Και η ανησυχία μου αντικαταστάθηκε με περηφάνια και συγκίνηση. Γιατί άκουσα τον υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, να είναι ξεκάθαρος, δεικτικός και αποφασιστικός. Τον άκουσα να απευθύνεται στην Τουρκία και να τονίζει: «Κανένα κομμάτι της Κύπρου δεν πρόκειται να μετατραπεί σε τουρκικό προτεκτοράτο». «Οι εγγυήσεις πρέπει να καταργηθούν. Ο στρατός πρέπει να φύγει». «Μηδέν στρατός και μηδέν εγγυήσεις σημαίνει: μηδέν στρατός και μηδέν εγγυήσεις». Ναι, ο Νίκος Κοτζιάς καθόρισε την εθνική γραμμή ενόψει του Κραν Μοντανά. Και γι' αυτό δέχθηκε επίθεση από την Τουρκία, τους γνωστούς διεθνείς κύκλους, αλλά δυστυχώς και από κάποιους δικούς μας που έχουν αλλεργία σε οτιδήποτε παραπέμπει σε εθνική αντίσταση και αξιοπρέπεια».
